Wettelijk statiegeld op blikjes, sinds 1 april 2023

Idee: Net als bij plastic flessen kunnen nu ook blikjes worden ingeleverd tegen statiegeld. Dit zorgt ervoor dat er minder blikjes als zwerfafval in het milieu komen én de blikjes kunnen gerecycled worden.

Problemen: De invoering van de juiste automaten bij supermarkten gaat moeizaam. Gedeukte blikjes mogen niet ingeleverd worden – en wellicht de belangrijkste – er is veel afval op straat omdat mensen prullenbakken legen en openbreken op zoek naar blikjes.

Wat nu?
Volgens mij is het doel bereikt: er zijn veel minder blikjes als zwerfafval te vinden in het milieu en de blikjes worden ingeleverd voor recycling. In het begin was het even wennen voor supermarkt en consument, maar volgens mij gaat dit langzaam beter.
Een verbetering naar de toekomst zijn de doneerringen aan prullenbakken. Hier kan je een blikje in steken als je dit zelf niet wil inleveren, zodat iemand anders dit statiegeld kan innen. En daarnaast kan de emballagemachine van de supermarkt verbeterd worden, waardoor ook gedeukte blikjes worden ingenomen.

2. Extra betalen voor wegwerpbekers en – bakjes ‘to go’, sinds 1 juli 2023

Idee: Op Europees niveau zijn er afspraken gemaakt om wegwerpplastic terug te dringen, te hergebruiken en te recyclen, via de Single Use Plastics (SUP) richtlijn. Extra betalen voor eenmalig plastic moet het gebruik van herbruikbare bekers en bakjes stimuleren.

Problemen: De maatregel lijkt hergebruik slechts minimaal te stimuleren en onwelwillende ondernemers gebruiken deze maatregel om extra inkomsten te genereren (lees: meer vragen voor deze materialen dan ze er zelf voor betalen). En nu?
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) heeft in een rapport bovenstaande problemen uitgewerkt. De politiek wil van deze wetgeving af en een Kamermeerderheid steunt de motie van de SP om dit af te laten schaffen. Hopelijk denkt het kabinet er anders over en blijft deze regel bestaan, maar wel met de juiste aanscherpingen. Verandering is moeilijk, maar we kunnen toch niet na vier maanden de handdoek al in de ring gooien?

3. Verbod op wegwerpbekers in o.a. kantoren en op festivals, vanaf 1 januari 2024

Idee: Op ‘gesloten plekken’ waar je langer verblijft, wordt hergebruik gestimuleerd door dit verbod op wegwerkbekers.

Probleem: De Nederlandse Vereniging van Groothandelaren in Papier- en Verpakkingsmaterialen (NVGP) roept op tot uitstel van deze wet, omdat ze er nog niet klaar voor zijn. Er zijn echter al veel circulaire bedrijven en initiatieven die op deze aanstaande veranderingen inspelen. En volgens mij is deze transitie noodzakelijk en te belangrijk om uit te stellen.

En nu?
Een aantal Kamerleden, beleidsmakers en 50 NGO’s starten een petitie om het verlenen van uitstel tegen te gaan. Verandering lijkt voor veel partijen die geld verdienen aan de wegwerpcultuur erg lastig. Hopelijk zorgt dat er niet voor dat deze regelgeving op de lange baan wordt geschoven.

Wil jij zelf ook wat doen? Kies dan altijd voor een herbruikbaar alternatief wanneer dat kan (bijvoorbeeld met koffiebekers ‘to go’, groente- en fruitzakjes). Als jij laat zien dat je dit normaal vindt, maken we samen het nieuwe normaal. Namelijk een wereld waarin we voor herbruikbaar kiezen!


Maaike Crum